Tür teşhisi, biyoçeşitlilik, ekoloji, filogeni ve epidemiyoloji gibi biyoloji biliminin uğraşı alanları içinde sınıflandırılan birçok çalışmanın temelini oluşturur. Bu amaçla yaklaşık iki asırdır kullanılan dikotomik teşhis anahtarlarının yerini, günümüzde bilgisayar tabanlı anahtarlar almaya başlamıştır. Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü’nden Dr. Filiz Günay, Doç. Dr. Özge Erişöz Kasap ve Prof. Dr. Bülent Alten, Avrupa Birliği tarafından desteklenen (DEVCO/EuropeAid (Contract Number: IFS/2013/330 961) MediLabSecure projesi kapsamında, proje ortaklarıyla beraber insan ve hayvan sağlığı ile yakından ilişkili kum sineği ve sivrisinek türlerinin pratik ve güvenilir teşhisine olanak tanıyan bilgisayar tabanlı iki yeni teşhis anahtarı geliştirmişlerdir.
PhlebKeyTool, Avrupa, Akdeniz Havzası, Arap Yarımadası, Orta Doğu ve İran’da yayılım gösteren 84 kum sineği (Diptera: Psychodidae) türünün teşhisi için hazırlanmıştır. Doç. Dr. Özge Erişöz Kasap’ın bilimsel koordinatör, Prof. Dr. Bülent Alten’in genel koordinatör olarak görev aldığı ve MediLabSecure projesinde çalışan, yedi farklı ülkeden uzmanın katkılarıyla hazırlanan PhlebKeyTool, bu geniş coğrafya için hazırlanmış ilk bilgisayar tabanlı kum sineği teşhis anahtarıdır. Eski Dünya kum sinekleri için hazırlanmış basılı, çevrim içi ve bilgisayar tabanlı anahtarlar ile deskripsiyonların kullanılmasıyla hazırlanan geniş bir veri tabanına sahip olan PhlebKeyTool kum sineklerinin tek bir araçla, hızlı ve güvenilir bir şekilde teşhis edilmesine olanak tanımaktadır. Vektör ekolojisi, taksonomisi, medikal entomoloji ve epidemiyoloji alanlarında çalışan uzmanlar ve öğrencilerin erişimine açık PhlebKeyTool ile ilgili detaylı bilgiye https://www.medilabsecure.com/phlebkeytool.html bağlantısından ulaşılabilir.
MosKeyTool, Batı Palearktik’te bulunan 70 ülkeden 132 sivrisinek türünün teşhisi için 2017 yılında geliştirilmiştir. Dr. Filiz Günay’ın IRD Montpellier, Fransa’da Post-Doc araştırmacı olarak çalıştığı dönemde Vincent Robert ve Marie Picard’ın destekleriyle hazırladığı, ücretsiz olarak kullanılan anahtar, entomolog olmayan kişileri ve bu konuda çalışma yapacak olan genç araştırmacıların eğitimi için kullanışlı olması nedeniyle yoğun ilgi görmüştür. İstilacı türlerin yayılım alanlarındaki değişimler veri tabanının düzenli olarak güncellenmesini gerektirmektedir. Bugün versiyon 2.2’ye https://www.medilabsecure.com/moskeytool.html web sitesinden ulaşılabilir.
